Smrt Smail-age Čengića - Ivan Mažuranić

U ovom su epskom Mažuranićevom djelu, kroz pet je dramatičnih pjevanja: „Agovanje“, „Noćnik“, „Četa“, „Harač“, „Kob“,prikazan, u lokalnom kontekstu, univerzalni sukob sila dobra i zla, te borba za slobodu. Smail-aga je, u Mažuranićevom spjevu, prikazan kao surovi tlačitelj, koji u mučenju nalazi sadistički i brutalni užitak.

Četa junaka ide kroz noć, kroz tajne prolaze i šume i klisure, sa misijom osvete. Osveta je u ovom spjevu ona silna, tinjajuća snaga koja u čitaocu budi napetost koja neprekidno uzrasta i na kraju doživljava olkašanje korz neki neobični, emotivno angažovani, dramski katarzis.